Azərbaycanda Hüquqi Dövlət Anlayışı - Avraam Berman

Hüquqi dövlət — dövlət hakimiyyətinin hüquqa əsaslandığı, insan hüquq və azadlıqlarının təmin olunduğu, qanunçuluğun və ədalətin üstünlük təşkil etdiyi dövlət modelidir. Bu anlayış Azərbaycanda müstəqillik əldə edildikdən sonra hüquqi və siyasi islahatların əsas istiqamətlərindən biri olmuşdur.

Mövzü ilə bağlı Azərbaycan Vəkillər Kollegiyasının üzvü, vəkil Avraam Berman Azərbaycan Yəhudi media Mərkəzinin suallarını cavablandırıb.

Hüquqi dövlətin əsas prinsipləri Azərbaycanda necə həyata keçirilir?

1. Hüququn aliliyi Bütün şəxslər, o cümlədən dövlət orqanları və vəzifəli şəxslər qanunlara riayət etməlidirlər. Hüquqdan kənar qərarların və ya qanunsuz əməllərin qarşısı alınmalıdır.
2. Dövlət hakimiyyətinin bölgüsü Azərbaycan Konstitusiyası qanunverici, icraedici və məhkəmə hakimiyyətlərinin ayrılığını təsbit edir. Bu bölgü hüquqi dövlətin əsas şərtidir və qarşılıqlı nəzarət mexanizmini təmin edir.
3. İnsan hüquq və azadlıqlarının təmin olunması Konstitusiyada və digər qanunlarda vətəndaşların əsas hüquq və azadlıqları (söz, din, mülkiyyət, birləşmək, sərbəst toplaşmaq hüquqları və s.) təsbit edilmiş və onların qorunması məqsədilə Ombudsman institutu yaradılmışdır.
4. Məhkəmə müstəqilliyi Məhkəmə hakimiyyəti icra və qanunverici hakimiyyətdən müstəqil şəkildə fəaliyyət göstərir. Hakimlərin seçimi, məhkəmələrin təşkili və vətəndaşların məhkəmə müdafiəsinə çıxış imkanları gücləndirilmişdir.

Azərbaycanda hüquqi dövlətin formalaşmasına yönəlmiş tədbirlər barədə məlumat verərdiz

Bunu onunla izah etmək olar ki, Azərbaycanda hüququn formalaşmasında görülən tədbirlər mexanizmi tam özünü doğruldur. Bunu hissəli olaraq belə təhlil edə bilərik:

• Qanunvericilik bazasının yenilənməsi – Mülki, Cinayət, Əmək və digər məcəllələrin qəbulu və beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması.
• Məhkəmə-hüquq islahatları – Elektron məhkəmə sisteminin tətbiqi, hakimlərin seçimi mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi.
• İnsan hüquqları üzrə dövlət proqramları – "İnsan hüquqlarının müdafiəsi üzrə Milli Fəaliyyət Planı" və "Hüquqi Maarifləndirmə Dövlət Proqramı".
• Beynəlxalq hüquqla inteqrasiya – Azərbaycan BMT, Avropa Şurası və digər beynəlxalq təşkilatların insan hüquqları mexanizmlərində iştirak edir.

Azərbaycanda hüquqi dövlət anlayışı həm hüquqi sənədlərdə, həm də dövlət siyasətində öz əksini tapmışdır. Hüququn aliliyi, insan hüquqlarının qorunması, hakimiyyət bölgüsü kimi prinsiplər dövlətin hüquqi əsaslarını təşkil edir. Lakin bu prinsiplərin real həyatda tam və effektiv tətbiqi üçün davamlı islahatlara və ictimai nəzarətə daim yenilənməsinə bəzən ehtiyac duyulur.

Təşəkkür edirik ki, suallarımızı cavablandırdız Avraam müəlim. Əminik ki, gələcəkdə hüquq sahəsində daha da çətin suallara cavab məhz sizdə tapacağıq.

AJMEDİA